باسمه تعالي
جايگاه مناظره و مباحثة ارزشمند در نهضت آزادانديشي
مناظره در لغت به معني در امري با هم بحث كردن و گفتگو كردن است. در شعر آن است كه شاعر يا نويسندهها دو طرف را برابر هم قرار دهد و آنها را بر سر موضوعي به گفتگو وادار كند و در پايان يكي را بر ديگري غالب گرداند.
مناظره در ادبيات مغرب زمين با Debat و Dialogue قابل تطبيق است. Debat قالبي ادبي است و آن مناظره ميان دو طرف است كه راجع به مسايل اخلاقي، سياسي، مذهبي، قانوني و نظاير اينها به تبادلنظر ميپردازند و قضاوت نهايي معمولاً توسّط طرف سومي كه بين دو طرف به حكميّت ميپردازد، بيان ميشود. اين قسم مناظره در قرن دوازدهم و سيزدهم و ايضاً تا قرن هفدهم در ادبيات مغرب زمين رواج داشته است و در نثر و نظم معمول بوده است.1
در لغتنامة دهخدا مناظره به معني با هم نظر كردن يعني فكر كردن در حقيقت و ماهيّت چيزي، با هم بحث كردن، مبادله و نزاع با همديگر و بحث با يكديگر در حقيقت و ماهيّت چيزي، و يا عبارت است از توجٌه متخاصمين در اثبات نظر خود در مورد حكمي از احكام و نسبتي از نسبتها براي اظهار و روشن كردن حق و صواب.
مناظره و مجادلة درست و اَحسن مورد توجّه قرآن مجيد بوده و در اين مورد به پيامبر اسلام (ص) چنين وحي شده است:
« اُدعُ اِلي سـَبيل رَبــِّكَ بـِالـْحـِكْمـَةِ وَ الـْمـَوْعـِظـَةِ الـْحَسـَنـَةِ وَ جادِلـْهُمْ بـِاَّلتي هِيَ اَحْسـَنُ اِنَّ رَبـَّـك هـُوَ اَعْلـَمُ بـِمـَنْ ضـلَّ عـَنْ سـَبيـِلهِ و هـُوَ اَعـْلـَمُ بـِالـْمُهْتـَدينَ. »2
« (اي محمد) بخوان به راه پروردگار خود (مردم را) بوسيلة حكمت و اندرز نيكو و با ايشان (درموردي كه آن دو ثمربخش نيست) به وجه احسن جدال كن و به درستي كه پروردگار تو خود داناتر است به آن كه از راه او گمراه است و او (خداوند) خود داناترست به هدايتشدگان.»
1 – فرهنگ اصطلاحات ادبي، بخشي از ص 277 و 278 . 2 - آية 125 سورة نحل .
:: موضوعات مرتبط:
مقالات ،
جايگاه مناظره و مباحثة ارزشمند در نهضت آزادانديشي،
،
:: برچسبها:
جايگاه مناظره و مباحثة ارزشمند در نهضت آزادانديشي,